Simya Kapısı, Porta Alchemica (Roma)
Simya Kapısı (Porta Alchemica) veya Büyü Kapısı (Porta Magica), Roma‘daki Piazza Vittorio yakınlarındaki Esquiline tepesinde 1678-1680 yılları arasında Pietraforte markizi Massimiliano Palombara tarafından yaşadığı Palombara villasında inşa edilen bir anıtın adıdır. Simya Kapısı aslında, Palombara’nın villasına açılan beş kapıdan geriye kalan tek şey olup, karşı tarafta 1680 yılına uzanan kayıp bir başka kapı, villanın içindeki konağın duvarlarında ise dört kayıp yazıt daha bulunmaktaydı.
Romalılar arasında ünlü olan kapı, Roma’yı ziyaret eden turistler tarafından zar zor fark edilmekte rehberlerince uyarılmazsa genellikle Roma gezisi sırasında es geçilmektedir. 1600’lerin simyasının gerçek ama gizemli dünyasına açılan semboller ve yazıtlarla dolu olan bu binada İsveç Kraliçesi olan Christina’nın Roma’daki sarayında toplanan “Palazzo Riario’un Simyacıları” olarak bilinen bir grubun üyelerinden Romalı marki Massimiliano Palombara tarafından yaptırılmıştı. Christina, simya ve bilimin ateşli bir destekçisi idi ve Rene Descartes ve Athanasius Kircher gibi düşünürler ve Palombara gibi simya meraklıları ile birlikte sıkça buluşmaktaydı.
Efsane
Söylenceye daha doğrusu 1802’de Giuseppe Francesco Borri’nin derlediği bir hikâyeye göre, Marquis Palombara, bir akşam yemeğinde metalleri altına çevirmek
için özel bir bitki kullanabileceğini söyleyen ve adını Stibeum[1] olarak veren bir simyacı veya hacı ile bir araya geldi. Bütün gece villanın bahçesinde bahsettiği otu arayan simyacı sabahleyin gitmişti, ancak bazı altın pullarının, başarılı dönüşümlerinin kanıtı olduğu ve dönüşümün reçetesinin alınamadığı bir levha bırakmıştı. Markiz reçeteyi okuyamadığından anlayabilen birinin onu görüp, kapısını çalmaya gelmesi umuduyla bu beş kapısına ve konağın duvarlarına bu tarifi yazdırmıştı. Böylece ortaya çıkan Simya Kapısı günümüzde Roma’ya gelen çoğu ziyaretçi için sadece ziyaret etmeye ve bir selfie fotoğrafı çektirmeye değer gizemli bir harabeden başka bir şey değildir.
Bir başka söylence ise 1678 ile 1680 arasında, Athanasius Kircher ve Gian Lorenzo Bernini ile birlikte aynı Giuseppe Francesco Borri’nin, markiz için kapıyı tasarlayıp inşa ettiğini anlatmaktadır. Palombara, 1656’da şimdi Palazzo Corsini olarak bilinen Riario Sarayı’ndaki simyasal laboratuvarı ziyaret ettiğinde, simya tutkusu geliştirmişti. Palombara, Bernini ve Kircher’in 28 Kasım 1680’de muhtemelen Borri tarafından sırrını açığa vurdukları için zehirlendiği söylenmektedir.
Sembol
Cancellieri, Porta Alchimica’daki yazıları yorumunu 1806’da yayınlamış ayrıca çalışmaları, Haziran 1895’te Pietro Bornia tarafından L’Iitiation dergisinin bir sayısı olarak Fransızca olarak yayınlanmıştır. Kapının geometrik yapısının, Michael Maier’deki Atalanta Fugiens’in (1617) 21. amblemine benzer olduğu anlaşılmıştır. Aynı şekilde Kapının alınlığında yer alan ki örtüşen üçgen ve Latince yazı ile, belirli bir çizim, Adrian von Mynsicht’in (Madathanus) Aureum Saeculum Redivivum (1621) adlı simya kitabında başlık sayfasında yer almaktaydı.
Nasıl Gidilir?
Metro A’yı (Vittorio), 13 ve 5 numaralı tramvayları veya 105 numaralı otobüsü kullanabilirsiniz.
Notlar
[1] Latince stibium, yani “antimon”